Open Monumentendag in de voormalige Synagoge van Winsum

Op zaterdag 11 september organiseert de Historische Vereniging Winsum Obergum in het kader van de Open Monumentendag diverse activiteiten in en rond de voormalige synagoge van Winsum. Vanaf 11 tot 16 uur is er een doorlopende voorstelling van de animatiefilm (duur 25 minuten) over het voormalige klooster in Winsum, zwaar beschadigd in en vervallen na de Beeldenstorm van 1566 tijdens de 80-jarige oorlog. U krijgt een beeld van hoe het klooster eruit kan hebben gezien, maar de film geeft ook een goede indruk van het kleinsteedse karakter van Winsum in de late Middeleeuwen. Dan heeft u meteen gelegenheid om een kijkje in en rond het gebouw te nemen, waarmee de ooit zo bloeiende Joodse gemeenschap van Noordwest Groningen liet zien volledig mee te willen tellen binnen het verzuilde Nederland.

Wilt u meer daarover weten, dan kunt u aansluiten bij de rondleiding “Joods Winsum” door de historicus Romke Visser, voorzitter van de Historische Vereniging. Hij zal aandacht besteden aan de (bouw)geschiedenis van de synagoge en via een wandeling van ca. een uur door het dorp stilstaan bij bijzondere plekken die duidelijk maken welke betekenis de joodse gemeenschap in Winsum heeft gehad. Met beide activiteiten sluit de Historische Vereniging Winsum Obergum aan bij het landelijke thema van de Open Monumentendag, Mijn monument is jouw monument, waarmee het kennismaken met het “andere en andersdenkenden”, maar ook het wegnemen van drempels via toegankelijkheid van erfgoed voor een zo breed mogelijk publiek centraal staan. Hierbij past aandacht voor dit bijzondere religieuze erfgoed dat Winsum rijk is, al is dat op het eerste gezicht minder zichtbaar dan de kerken in het dorp.

De rondleidingen starten om 13 en 15 uur, duren met inbegrip van een inleiding bij de synagoge (start- en eindpunt) ongeveer anderhalf uur en zijn gratis. Wilt u zeker zijn van deelname, reserveert u dan per mail op voorzitter@winshem.nl Voor toegang tot de synagoge geldt dat er maximaal vijftien personen tegelijk naar binnen kunnen, willen zij gepaste afstand tot elkaar houden. Het programma komt tot stand in samenwerking met de Stichting een Joodse Erfenis Winsum en de Stichting Behoud Synagoge Winsum. U vindt de synagoge aan de Schoolstraat 24 9951 EL Winsum (parkeren doet u het beste bij het naburige winkelcentrum Obergon, want bij de synagoge is geen plek).

De bijgaande afbeelding is een symbolische voorstelling op een grafsteen voor de kerk van Winsum, kort na een regenbui. De vlinder symboliseert uiteraard de kortstondigheid van het menselijke bestaan, de slang die zich in zijn staart bijt, de zgn. ‘ouroboros’, symboliseert de cyclische aard van de natuur, het eeuwige terugkeren en de eenheid van alles.

OVER SYMBOLEN, ICONEN EN JOODSE TALEN IN WINSUM

 Op zaterdag en zondag 10 en 11 september aanstaande vindt de Nationale Open Monumentendag plaats, die dit jaar gewijd is aan het thema ‘symbolen en iconen’. Omdat deze dag in Winsum samenvalt met de Europese Dag Joods Cultureel Erfgoed, die als verwant thema dit jaar ‘Joodse talen’ heeft, hebben de Historische Vereniging van Winsum-Obergum en de Winsumse Stichting Joodse Erfenis voor de genoemde dagen een aantal onderhoudende en wellicht ook leerzame activiteiten georganiseerd.

Symbolen en iconen van allerlei soort, maar ook onze taal/talen, die feitelijk eveneens een sterk symbolisch karakter heeft/hebben, spelen in ons dagelijks leven, vaak zonder dat we er ons van bewust zijn, een heel belangrijke rol. Niet alleen hedendaagse symbolen en iconen, zoals bv. handelsmerken, logo’s, verkeersborden, emoji, vlaggen, emblemen e.d., maar ook soortgelijke tekens en afbeeldingen uit het verleden, waarvan de betekenis net als vandaag altijd berust op een soms vergeten of vage onderlinge afspraak of conventie omringen ons overal; ten minste, als je er een beetje oog voor hebt. Hedendaagse wetenschappen als de wiskunde, logica, informatica, natuur- en scheikunde, maar ook onze cultuur, kunst, religies en gesproken en geschreven taal zouden zonder symbolen en iconen ondenkbaar zijn.

Zeker aan of rondom oude monumenten als kerken, borgen, molens, bruggen, kerkhoven en begraafplaatsen treft men vele tekens of beelden aan met een bijzondere extra betekenis, die verwijzen naar een andere, abstractere of, zo hogere werkelijkheid.

Aan de hand van een brochure, waarin een greep is gedaan uit symbolische en iconische voorstellingen uit een meer of minder ver verleden, die nog in de openbare ruimte van Winsum en Obergum aanwezig zijn, kunt u wandelend naar eigen invulling opnieuw of voor het eerst op zoek gaan naar hun plek en ‘diepere’ betekenis ervan.

De brochure is op zaterdag en zondag 10 en 11 september van 10u. – 16u. gratis op te halen in de ruimte van de Historische Vereniging in het KinderBoekenHuis aan het Kerkpad of in de voormalige Synagoge aan het Sjoelplein/Schoolstraat.

In de synagoge kunt u ook, gratis, de expositie bezoeken van Joodse gebedenboeken en van foto’s van Joodse begraafplaatsen, samengesteld door Robert Mulder.

Op zondagmiddag 11 september wordt er door de heer René de Vries een rondleiding verzorgd over de Joodse begraafplaats van Winsum aan de Munsterweg/Netlaan. Tijdens deze excursie zal ook aandacht besteed worden aan het gebruik van rituelen, teksten en hun symboliek en typisch Joodse grafsymbolen. Als u wenst deel te nemen, dient u zich vóór aanvang om 14u. te verzamelen op de parkeerplaats bij de manege aan de Netlaan/bij Munstertil.

De jaarlijkse landelijke Open Monumentendag heeft dit jaar als thema ‘Kunst & Ambacht’ in en rond monumenten. Via een wandelroute, die langs enkele monumenten en ateliers voert, kunt u vandaag nader kennis maken met maar liefst een twintigtal, vooral ook plaatselijke ambachtelijke kunstbeoefenaars.

De route, Noord-Zuid door Winsum en Obergum, voert u langs de volgende locaties:

1. De Nicolaaskerk Kerkpad Obergum
2. Het pand Westerstraat 1
3. De molen De Ster Molenstraat
4. De molen De Vriendschap Kerkstraat
5. Atelier Pieper Hoofdtraat-W 38
6. Atelier Vos-art Hoofdstraat-W 45
7. Atelier ’t Voorend Hoofdstraat-W 56

Klik hier voor de routekaart en beschrijving van Winsum

Klik hier voor de routekaart en beschrijving van Baflo en Ezinge

Op de folder van Winsum is nog een aantal aanvullingen/verbeteringen.

Op locatie 1 Nicolaaskerk Obergum zijn ook aanwezig:
Horloge- en klokkenmaker Ids v.d. Honing en
Lianne van Gemert met zang en muziek

Op locatie 3a Hoofdstraat W. 30 is de meubelmakerij van André Damen te bezichtigen.

Op locatie 5 Hoofdstraat W. 38 Gallerie Pieper is werk te bewonderen van
Barbara van den Burg, Brigitte van den Boogert, Klaas van der Laan, Klaas Nuiver, Rikka Horn, Willy Bijma en Henk Schollema.
Tevens is er een workshop zeepvilten.

Wij wensen u een gezellige, leerzame en creatieve wandelingen.