Ledenvergadering van de HVWO op dinsdag 17 januari 2017 om 20.00 uur in zalencentrum De Hoogte aan het Kerkpad te Obergum.
Agenda:
1. Opening en welkom
2. Mededelingen
3. Lezing door Joop Tilbusscher: “Arbeiderswoningen, van Nieuwstraat tot Binnensingel”
4. Gelegenheid tot het stellen van vragen naar aanleiding van de lezing
5. Rondvraag
6. Sluiting
De heer Tilbusscher zal zijn lezing over de arbeiderswoningen in Groninger dorpen van 1900 tot 1950 toespitsen op de situatie in en rondom Winsum en Obergum. We denken dat het een zeer interessante avond zal worden en nodigen iedereen van harte uit hierbij aanwezig te zijn.
Inleiding lezing “Arbeiderswoningen, van Nieuwstraat tot Binnensingel”
Joop Tilbusscher is politicoloog en een nazaat van drie Groninger architecten. Hij is leraar en zelfstandig adviseur werkloosheids- en achterstandsproblemen in de Randstad geweest. Sinds 2008 onderzoekt hij in Groningen de bouw- en sociaal-economische geschiedenis van dorpen.
Najaar 2015 verscheen het boek ‘Zestien vierkante meter’. Hij beschrijft daarin hoe de Woningwet en de Landarbeiderswet de aanzet gaven tot de bouw van arbeiderswoningen in de Groninger dorpen. Hij begon zijn onderzoek in Middelstum en Bedum, waar zijn overgrootvader en zijn grootvader als architect werkten. In de lezing zal hij de bouw van arbeiderswoningen in de Groninger dorpen van 1900 tot 1950 belichten.
Er is veel geschreven over barre toestanden in steden, maar ook op dorpen was de woon- situatie rond 1900 voor de meeste mensen ronduit slecht. De Woningwet van 1901 veranderde daar eerst weinig aan. Pas rond 1910 begon men nieuwe arbeiderswoningen te bouwen, zoals aan de Nieuwstraat. In Winsum ontstond zo een ‘bouwverenigingstraat’, maar na 1922 viel de bouw van arbeiderswoningen op veel Groninger dorpen stil, tot na 1945.
Toen was de woningnood zo nijpend, dat er ruimte kwam voor bijzondere maatregelen.
Het 1000-woningenplan van 1950 uit Ulrum bracht ook Winsum in beweging met een blok rijtjeshuizen bij Binnensingel, Iris- en Rozenlaan. In veel opzichten was dat een omwenteling in de wijze van wonen.
Een hoofdstuk apart was de Landarbeiderswet van 1918, die het arbeiders mogelijk maakte een woning met schuur en een stuk grond in eigendom te krijgen – met een flinke hypotheek -.
In Groningen had deze wet het meeste succes, Adorp had er een vereniging voor, maar in Winsum bleven ze zeldzaam.
Het boek en de lezing vormen een bijzondere combinatie. Naast historische en actuele foto’s verschijnen er bouwtekeningen die de ontwikkelingen verhelderen. In deze lezing krijgt archiefmateriaal uit Winsum bijzondere aandacht.
